Blog
ATEX (Ex-proof) Nedir?
ATEX (Ex-proof) Nedir?
ATEX, atmosferde patlayıcı ortamlarda çalışan ekipman ve koruyucu sistemler için uygunluk standartlarını belirleyen bir dizi Avrupa Birliği direktifine atıfta bulunan bir terimdir. "ATEX," Fransızca "ATmosphères EXplosibles" ifadesinden türetilmiştir, Türkçe karşılığı ise "Patlayıcı Atmosfer" olarak çevrilebilir. ATEX sınıfları, patlayıcı atmosferde çalışan ekipmanın güvenli bir şekilde tasarlanmasını ve kullanılmasını sağlamak için belirlenmiş belirli standartları ifade eder. Bu sınıflar, ekipmanın patlayıcı atmosferlerde kullanılabilirliğini belirlemede yardımcı olan bir dizi kategoriden oluşur.
ATEX Zone Tanımları
Gaz/Buhar/Buhar:
Zone 0: Hava ile gaz, buhar veya buğu şeklindeki yanıcı maddelerin karışımının sıklıkla, sürekli veya uzun süreler boyunca mevcut olduğu bir atmosfer.
Zone 1 - Normal çalışma sırasında ara sıra hava ve gaz, buhar veya buğu formundaki yanıcı maddelerin karışımının meydana gelmesi muhtemel bir atmosfer.
Zone 2: Hava ile gaz, buhar veya sis formundaki yanıcı maddelerin karışımının normal çalışma koşullarında meydana gelme ihtimalinin bulunmadığı, ancak meydana gelmesi durumunda ise yalnızca kısa bir süre devam edeceği bir atmosfer.
Toz/Lifler:
Bölge 20: Havada bulut halinde bulunan yanıcı tozların, sürekli olarak veya uzun süreli ya da sık sık patlayıcı ortam oluşabileceği yerler.
Bölge 21: Normal çalışma koşullarında havada bulut halinde bulunan yanıcı tozların ara sıra patlayıcı ortam oluşturabileceği yerler.
Bölge 22: Normal çalışma koşullarında havada bulut halinde bulunan yanıcı tozların, patlayıcı ortam oluşturma ihtimali bulunmayan ancak böyle bir ihtimal olsa bile bunun yalnızca çok kısa bir süre için geçerli olduğu yerler (Tabaka veya yığın halinde yanıcı tozların bulunduğu yerler de patlayıcı ortam oluşturabilecek diğer bir kaynak olarak dikkate alınmalıdır).
Sıcaklık Sınıfları:
T1: 450 Santigrat maks. yüzeyde izin verilen sıcaklık
T2: 300 Santigrat
T3: 200 Santigrat
T4: 135 Santigrat
T5: 100 Santigrat
T6: 85 Santigrat
ATEX Kodları:
|
Koruma Prensibi |
Koruma Tipi |
Kodu |
Uygun Zone |
Sertifika No |
|
|
Potansiyel patlayıcı, atmosferi ateşleyebilen kısımlar içindeki patlama basıncına dayanan ve patlamanın kendisini çevreleyen atmosfere yayılmasını engelleyen muhafazanın içine yerleştirilmiştir. |
Aleve karşı korumalı muhafazalı |
Ex d |
da |
0,1,2 |
EN 60079-1 |
|
db |
1,2 |
||||
|
dc |
2 |
||||
|
Normal servis sırasında aşırı sıcaklık veya ark ya da kıvılcımları üretmeyen elektrikli cihazların iç ya da dış bölümlerinde bunların meydana gelme ihtimalini daha yüksek bir güvenlik seviyesi ile önleyecek şekilde uygulandığı koruma tipidir. |
Arttırılmış güvenlikli |
Ex e |
eb |
1,2 |
EN 60079-7 |
|
ec |
2 |
||||
|
Bütün devrelerin yapısı itibariyle kendinden emniyetli olduğu elektrikli cihazlardır. |
Kendinden güvenlikli |
Ex i |
ia |
0,1,2,20,21,22 |
EN 60079-11 |
|
ib |
0,1,21,22 |
||||
|
ic |
2,22 |
||||
|
Tutuşturma kaynağı, basınçlı etkisiz bir gaz ile çevrelenerek patlayıcı gaz dışarıda bırakılır. |
Basınçlı koruma |
Ex p |
pxb |
1,2,21,22 |
EN 60079-2 |
|
pyb |
1,2,21,22 |
||||
|
pzc |
2,22 |
||||
|
Patlayıcı bir atmosferi kıvılcım veya ısıtma yolu ile ateşleyebilecek parçaların, bu atmosferin ateşlenmeyeceği şekilde bir bileşiğin içerisine yerleştirildiği koruma tipidir. |
Kapsül içine alma |
Ex m |
ma |
0,1,2,20,21,22 |
EN 60079-18 |
|
mb |
0,1,21,22 |
||||
|
mc |
2,22 |
||||
|
Elektrikli cihazın ya da parçalarının yağın üzerinde olabilecek veya muhafazanın dışında bulunabilecek patlayıcı bir ortamın ateşlenmeyeceği şekilde yağa batırıldığı koruma tipidir. |
Yağa daldırma |
Ex o |
ob |
1,2 |
EN 60079-6 |
|
oc |
2 |
||||
|
Tutuşturma kaynağı kuma daldırılarak, patlayıcı gaz dışarıda tutulur. |
Toz doldurma |
Ex q |
qb |
1,2 |
EN 60079-5 |
|
Normal çalışmada elektrikli cihaza, ortamı kaplayan patlayıcı ortamı ateşlemeyeceği veya ateşlemeye sebep olabilecek bir arızanın meydana gelmesinin muhtemel olmadığı durumlarda uygulanan bir koruma tipidir. |
Sızdırmaz koruma |
Ex n |
nC |
2 |
EN 60079-15 |
|
nR |
2 |
||||
ATEX Direktifleri:
ATEX Direktifi (94/9/EC), üreticilerin olası hassas bölgelerin bir parçası olarak kullanılmak üzere yalnızca yasal olarak garanti altına alınmış elektrik donanımı tedarik etmek zorunda olduklarını yönetmektedir. Uzmanlar açısından bakıldığında, muhtemelen hassas ortamlardan dolayı tehlike altında olan işçilerin güvenliğini ve refah sigortasını geliştirmeye yönelik gereklilikleri yöneten başka bir ATEX Direktifi (99/92/EC) bulunmaktadır. Her iki Direktif de zorunludur.
Bu Direktifler, her bölgenin potansiyel tehlikeli tehlikelerle karakterize edilmesi gerektiğini, böylece orada özel ve uygun garantili donanımın kullanılabileceği ifade etmektedir. Eski CENELEC (geçmiş Direktif) ile farklı bölgeler üç düzenlemeye ayrılmıştı: Tehlike düzeyine bağlı olarak Zone 2, Zone 1 ve Zone 0 ATEX Direktifi ile her Bölge bir Kategoriyle ilişkilendirilir ve her elektrikli donanım, hangi bölgelerde güvenli bir şekilde kullanılabileceğini doğrulayan bu sınıflandırmalara göre düzenlenir.
